|
Anne karnındaki bebeğinizin tek besin kaynağı vardır: Annesi. Gebelikte beslenme hem bebeğin büyüyüp olgunlaşması hem de annenin gereksinimlerinin karşılanması nedeniyle dikkat edilmesi gereken bir konudur. Uygun kiloda iken gebe kalan sağlıklı bir kadında doğru beslenmeyle, gebeliğin sonunda yaklaşık 9 ile 12 kilo civarında bir ağırlık artışı görülür.9 ay boyunca karnınızdaki bebeği beslemek için fazladan enerjiye ihtiyaç duyarsınız. Fakat kesinlikle 2 kişilik yemek yemeniz gerekmiyor. Gebelikte günlük kalori ihtiyacına 350 Kcal/ gün ilave edilir. Sağlıklı bir gebelik ve sağlıklı bir bebek doğumu için dengeli beslenme şarttır.
Her gebe günde ; 80g protein,
1,5g Kalsiyum
30-60g Demir.
A, B1, B2 ve C vitamini almalıdır.
Örneğin :
2 su bardağı süt veya 1 kase yoğurt veya 2 kibrit kutusu büyüklüğünde beyaz peynir.
1 porsiyon et veya balık veya karaciğer veya kuru fasulye, mercimek gibi kuru baklagiller veya 1 yumurta.
Meyveler; 2-3 elma, portakal içeren bir diyet gerekli ek kalori, protein ve demir ihtiyacını karşılar.
Gebelikte önemli olan fazla gıda almak değil, dengeli gıda almaktır. Üç öğün arasında ek öğünler alınarak enerji ihtiyacının düzenli karşılanması sağlanır.
Tüm gebelik boyunca alınması gereken ideal kilo 10-12 kg ‘dır.
Salam, sosis, sucuk gibi katkı maddesi içeren besinler mümkün olduğu kadar seyrek tüketilmelidir.
D vitamini besinlerde bulunmaz. Ancak güneş ışınlarının direk cilde yansıması ile sağlanır. Bu nedenle güneşlenmeye özen gösterilmelidir.
Kansızlığı önlemek için yemeklerle birlikte çay içilmemeli, kahve sayısı en fazla iki fincan ile sınırlanmalıdır. Kola ve hazır meyve suları içilmemelidir.
Doktora danışılmadan ilaç kullanılmamalıdır.
Yeterli ve düzenli beslenen gebelerde ek vitamin ve kalsiyuma ihtiyaç yoktur. Demir eksikliği anemi riski saptanır ise ( Hb <11g/dl ve MCV<80fl ) demir ilaçları alınabilir.
Üç öğün arasına ek porsiyonlar konulması, gerekli enerji ihtiyacının karşılanması için uygundur. Gebelikte dengeli beslenme yanında günlük 300 kkalorilik enerji alımını sağlamak için ara öğünler önerilmelidir. Gebelikte mahsurlu alışkanlıklar (sigara, alkol), hatırlatılmalı ve her vizitte ağırlık takibi yapılmalıdır. Her anne adayı için ilk prenatal vizitte uygun bir kilo artış hedefi belirlenmeli ve anne adaylarına beslenme ile fiziksel aktivite hakkında bilgi verilmelidir. Ağırlık artışı hedeflenenin dışında kalan gebeler, diyetleri ve aktivite paternleri konusunda incelenmeli ve hatta mümkünse bu inceleme bir beslenme uzmanı tarafından yapılarak gerekli iyileştirmeler sağlanmalıdır. Yapılacak iyileştirme hem sağlıklı bir gebelik sürecine katkıda bulunacak hem de postpartum obezitenin önlenmesini sağlayacaktır.
Diyette ort. 60g protein bulunmalı, normal günlük diyete gebelik için sadece 300 kcal eklenmelidir. Gebelikte kullanımlarının faydası gösterilemediğinden, rutin multivitamin, kalsiyum, magnezyum, flor ve çinko önerilmemelidir. Aşırı kilo kısıtlaması yapılmamalıdır (öneri:12-16 kg) (VKİ>26 olanlar:7-12kg).
|
| Gebeliğin ilk aylarında görülen iştahsızlık, bulantı, kusma isteği, aşırı uyku hali besin alımını güçleştirir.
Özellikle gebeliğin ilk döneminde bulantı ve kusma olabilir. Çoğul gebelerde (ikiz) daha belirgindir. Gebeliğinizin 7-8. haftalarında en fazla olurken, 12-15. haftalara doğru kaybolur. Ancak bazen gebelik boyunca devam edebilir. Özellikle kokuya karşı hassas olunur. Daha çok sabah olmakla bereber günün herhangi bir anında görülebilir. Yemeklerinizi küçük porsiyonlar halinde, azar azar ve sık aralıklar ile yiyiniz. Sulu ve yağ içeriği fazla olan yiyecekler yerine ızgara, fırında et, tavuk, balık, pilav, börek, patates, sütlü tatlılar, meyva, salata gibi kuru ve hafif yiyecekleri tercih ediniz. Özellikle sabah yataktan kalkmadan önce galeta, kraker gibi yiyecekler ve meyva suyu içebilirsiniz. Bunları aldıktan sonra 10-15 dakika yataktan kalkmayınız. Daha sonra hafif bir kahvaltı yapınız. Kokusu hoşunuza gitmeyen şeylerden uzak durunuz. Canınızın istemediği yiyecekleri gebeliğinizin erken döneminde almanız şart değildir (örneğin süt). B6 (pyridoxine) vitamini almanız bulantılarınızı azaltacaktır. Doktorunuz tarafından verilecek diğer kusmaya karşı ilaçları kullanabilirsiniz. Ancak bazı gebelerde kusmalar aşırı olur ve vücuttan su ve mineral kaybı çok olur (Hiperemesis gravidarum). Bu durumda damar yolu ile serum vermek gerekebilir |
| Gebelik döneminde bol sıvı alınmalıdır. Fazla şekerli ve unlu gıdalar yerine bol taze sebze ve meyve yenmelidir. Lifli yiyeceklerden zengin beslenmeniz gebelikte sık görülen kabızlığı önler. Sebze, meyve ve kepekli besinler lif yönünden zengindir. Gebelikte protein gereksinimi artar, balık, et, süt ve süt ürünleri, ve baklagiller protein açısından zengin olan besinlerdir. Bebeğinizin iyot ihtiyacı için iyotlu tuz kullanın.
|
| Gebelik döneminde alkol alınmamalı, kahve ve çay gibi kafein içeren içecekler mümkün olduğu kadar az tüketilmelidir. Salam, sosis, sucuk gibi katkı maddesi olan besinleri mümkün olduğunca az tüketin.
Besinleri haşerelerden korumak için tarım ürünlerine kimyasal ilaçlar atılır. Bunlar besinlerde kalıntı bırakır. Bu nedenle çok iyi yıkanması, küflü, ezik, çürük besinlerin yenilmemesi gerekir. |
| Gebelik sırasında düzenli ve dengeli beslenemeyen veya yüksek riskli (vegeteryanlar, sigara içenler, çoğul (ikiz, üçüz…) gebeliği olanlara özellikle vitamin-mineral verilmesi gerekmektedir. Ancak bu vitamin-mineral desteklenmesi bilinçli bir şekilde yapılmalıdır. Aşağıda gebelik sırasında önemli olan, eksikliğinde veya fazla alınmasında zararı olabilecek vitamin-mineraller belirtilmiştir: |
| B6 Vitamini: Gebeliğin başlarında görülen bulantı – kusmaların önlenmesi amacı ile günde 3 kez 25 mg. verilmesi faydalıdır. |
| Folik asit: Bebeğin gelişmesinde önemli rolü vardır. Eksikliğinde nöral tüp açıklığı (bebeğin kafa kemiklerinde veya omurgasında açıklık olması) görülebilir. Ayrıca folik asit eksikliğinde düşük, erken doğum ve bebekte gelişme geriliği olabilir. Bu nedenle gebe olabilecek tüm kadınların günde 0.4 mg folik asit alması önerilmektedir. Daha önceki gebeliklerinde nöral tüp açıklığı görülen kadınlar ise hamile kalmadan en az 3 ay öncesinden başlıyarak, gebeliğn ilk 3 ayı boyunca günde 4 mg folik asit almalıdırlar. Yeşil sebzeler folik asitten zengindir.
Folik Asit ihtiyacı: Gebelik planlayanlar: 0.4 mg/gün Daha once NTD’li bebek doğuran: 4-5 mg/gün.
Folik asit içeren gıdalar: Kepekli gıdalar, tahılgiller, yeşil sebzeler (ıspanak, brokoli), turuçgiller (portakal, mandalina), mercimek, börülce, fasulye, bezelye |
| Demir: Normal gebe olmayan kadınlarda günlük 15 mg. olan demir ihtiyacı gebelikte 2 katına çıkar ( Gebeliğin 3. ayından itibaren günlük 30 mg. demir ihtiyacı vardır). Demirin emilimini arttırmak için aç karnına alınmalıdır (Gece yatarken veya yemek aralarında). Süt, kahve veya çay ile alınmamalıdır.Kırmızı et, kuru meyveler demirden zengindir. |
| Kalsiyum : Gebelikte bebeğinizin kemik ve diş yapısının sağlıklı olabilmesi için kalsiyum ihtiyacı artar. Günlük ihtiyaç 1200 mg. dır. Bu miktar kalsiyumdan zengin gıdaların (süt, yoğurt, peynir, ve yeşil yapraklı sebzeler) günde 3 öğün alınması ile karşılanabilir. Gıda ile karşılayamanlarda ek kalsiyum verilir. |
| A Vitamini : (LUTFEN, DIKKAT) Gebelik sırasında günlük A vitamin ihtiyacında artış yoktur. Ancak bilinçsizce aşırı alınan A vitamin (25,000 – 50,000 İÜ) bebekte teratojenik etki yaparak sakat doğmasına sebeb olabilir. |
| Gebe olduğunuzu öğrendiğiniz zaman vücudunuzda bir farklılık görmeyebilirsiniz. Ama kısa sürede iştah artışıyla beraber kilo almaya başlarsınız. Gebelik boyunca toplam 9-12 kilo arası artış normal olarak kabul edilir. Gebeliğn ilk üç ayında ayda 1 kg, ikinci ve üçüncü üçaylarda ise ayda 1 – 1,5 kg düzeyinde tutulmalıdır. Aşırı ağırlık artışı hem annede hem de bebekte istenmeyen sonuçlar doğurabilmektedir.
|
|
| Gebelik boyunca aldığınız kiloların vücuda dağılımı: | |
| Bebek | 3.4 kilogram |
| Kan artışı | 1.5 kilogram |
| Memeler | 0.5 kilogram |
| Yağ | 3.5 kilogram |
| Plasenta (Bebeğin eşi) | 0.6 kilogram |
| Rahim | 0.9 kilogram |
| Amnios mayii | 0.6 kilogram |
| Vücuttaki ekstra sıvı | 1 kilogram |
| TOPLAM | 12 kilogram |
| Aşırı kilo almamak için
Gebelik sırasında aşırı kilo almamak için diyet yapmayın fakat yağlı ve şekerli gıdaları azaltın. İşte size birkaç öneri: |
| Soslardan, şarküteri ürünlerinden, hamur işi ve tatlılardan uzak durun. Bu besinler hem besleyeci değil hem de gereksiz kilo alımına neden olur. |
| Tavuğun derisini çıkartarak yiyin. Bu şekilde yüzde 50 daha az yağ almış olursunuz. |
| Yarım yağlı süt ve yoğurt tüketin. |
| Şeker ve şekerli içeceklerden, kek, pasta, bisküvi gibi gıdalardan uzak durun. |
| Yeşil yapraklı sebzeler, meyva gibi lifden zengin besinler almaya çalışın |
KADINLARDA GÜNLÜK GEREKSİNİMLER
|
15-18 Yaş |
25-50 Yaş |
Gebelik |
Süt veren anne |
|
| A (ÝÜ) |
2700 |
2700 |
2700 |
4500 |
| B1 thiamine (mg) |
1.1 |
1.1 |
1.5 |
1.6 |
| B2 riboflavin (mg) |
1.3 |
1.3 |
1.6 |
1.8 |
| B2 niacin (mg) |
15 |
15 |
17 |
20 |
| B6 pyridoxine (mg) |
1.5 |
1.6 |
2.2* |
2.1 |
| B12 (mg) |
2 |
2 |
2.2 |
2.6 |
| Folik asit (mg) |
400 |
400 |
400 |
240 |
| C (mg) |
60 |
60 |
70 |
95 |
| D (IU) |
400 |
200 |
400 |
400 |
| Kalsiyum (mg) |
1200 |
800 |
1200 |
1200 |
| Ýyot (mg) |
150 |
150 |
175 |
200 |
| Demir (mg) |
15 |
15 |
30 – 60 |
15 |
| Magnezyum (mg) |
300 |
280 |
320 |
355 |
| Çinko (mg) |
12 |
12 |
15 |
19 |
| Protein (g) |
44 |
50 |
60 |
65 |
* Gebeliğin başlarında görülen bulantı – kusmaların önlenmesi amacı ile günde 3 kez 25 mg. verilmesi faydalıdır.